Hoe schrijf je een goede sollicitatiebrief?

De meeste mensen hebben er een hekel aan: jezelf verkopen. Toch is dat precies wat je moet doen als je solliciteert: de lezer overtuigen dat jij de juiste keuze bent.

Het geheim van jezelf verkopen is jezelf zijn.

Maar hoe doe je dat in een brief?

1.     Verdiep je in het bedrijf

Bekijk de website van het bedrijf waar je gaat solliciteren. Is het een informele of formele cultuur? Hoe is de stijl van de tekst op de site? Wordt de lezer met u aangesproken of met je en jij? Zoek op LinkedIn de persoon op aan wie je de brief richt. Wat voor persoon is het?

Tot slot, stel je voor dat jij daar werkt. Wat is je toegevoegde waarde? Als medewerker, maar ook als collega. Dit voorwerk helpt je om straks sneller de juiste woorden te vinden.

2.     Pas je CV aan

Hoewel we vaak de meeste tijd steken in de brief, kijken recruiters meestal als eerste naar je CV. Als je geluk hebt, lezen ze daarna ook je brief. Je CV moet daarom op zichzelf sterk genoeg zijn en aansluiten op de vacature waar je op reageert.

In elke baan die je hebt gehad zitten verschillende werkzaamheden. Omschrijf de werkzaamheden die relevant zijn voor de functie waar je op solliciteert. De rest kun je weglaten of kort benoemen. Dit maakt je brief overzichtelijk en voor de lezer veel relevanter. Kijk ook hoe je in de omschrijving niet alleen je werkzaamheden kunt benoemen maar ook wat je hebt bereikt. Bijvoorbeeld:

Als afdelingsmanager heb ik succesvol een reorganisatie begeleid.

Vergeet tot slot niet je extra activiteiten en hobby’s. Ook als die op het eerste gezicht niets met het werk te maken hebben. Het geeft de lezer een indruk van wie je bent.

Een voorbeeld:

Een freelance organisatieadviseur vroeg mij om hulp. Naast haar werk was ze fanatiek hardloopster. Ze wilde in één zin omschrijven wie ze was als professional. De zin werd: Organisatieadviseur en 7-voudig marathon loper. Hoewel het lopen van marathons niets te maken heeft met het adviseren van organisaties, werkte deze zin heel goed. Iemand die 7 marathons heeft gelopen zal wel een doorzetter zijn. En waarschijnlijk ook energiek, positief en opgewekt. Al deze eigenschappen hoefde ze niet te benoemen, maar vulde de lezer zelf in.

3.     De brief

Het begin van een sollicitatiebrief, of misschien wel van elke tekst, is voor veel mensen een struikelblok. Mijn advies, laat het begin even voor wat het is en start met het beantwoorden van onderstaande vragen. Beantwoord ze alsof je het aan je oudtante vertelt: niet te joviaal en vooral heel duidelijk, zodat ze het goed kan volgen. 

1.     Waarom solliciteer je op deze baan?

Leg uit wat je leuk lijkt aan de functie en waarom je op zoek bent naar een baan. Leg ook uit waarom je kiest voor dit bedrijf. Let op: doe dit alleen als je echt een reden hebt om voor dit bedrijf te kiezen. Als je heel erg je best moet doen om iets te verzinnen, dan laat je het achterwege. Dat hoort bij jezelf zijn.

2.     Welke kennis en ervaring heb jij die jou geschikt maken voor deze baan?

Je kunt in deze alinea naar je CV verwijzen, maar pas op dat je hem niet gaat herhalen. Deze alinea kan dus vrij kort. Soms is het zelfs alleen maar een zin:

Zoals u in mijn CV kunt lezen, heb ik veel ervaring met de werkzaamheden die staan beschreven in de vacature.

Als het minder duidelijk is, dan kun je deze alinea gebruiken om argumenten te benoemen waarom je ondanks je gebrek aan ervaring of opleiding toch heel geschikt bent.

3.     Welke karaktereigenschappen heb jij die je geschikt maken voor deze baan?

Deze vraag is eigenlijk de belangrijkste. Noem niet alleen de karaktereigenschappen, maar probeer het te verlevendigen. Dit is de plek waar de lezer zich een beeld gaat vormen van wie jij bent. Zorg dat de lezer het voor zich ziet. .

Dus niet:

Ik ben objectief, zakelijk en kan me goed inleven.

maar:

Als adviseur ben ik in staat om van een afstand en zonder persoonlijk sentiment naar een situatie te kijken. In een adviesgesprek kan ik daardoor goed relativeren en hoofd- en bijzaken van elkaar scheiden. Dat maakt ook dat ik makkelijk kan switchen van perspectief en een probleem van verschillende kanten kan bekijken.

Op deze manier krijgt de lezer een beeld van hoe jij bent als adviseur en hoe het zou zijn om met jou te werken.

Je antwoorden op deze 3 vragen vormen de basis van je brief.

4.     De intro

We hadden hem even geparkeerd, maar we kunnen er niet omheen: de beginzin. Als je niks kan bedenken, kan het altijd simpel en klassiek:

Op Nationale Vacaturebank zag ik de vacature van …. Deze functie sluit heel goed aan bij wat ik kan en wat ik wil. Ik leg graag uit waarom.

Niks mis mee. Maar het kan ook creatiever. Start bijvoorbeeld met een anekdote.

Na mijn verhuizing solliciteerde ik op een baan in mijn nieuwe woonplaats en ik begon mijn brief als volgt: 

‘Na een verhuizing van Amsterdam naar Deventer wist ik dat ik één ding moest opgeven: op de fiets naar mijn werk. Gelukkig kreeg ik daar een fijn huis, een leuke stad en prachtige natuur voor terug.

Vandaag las ik jullie vacature.

Het kan toch.

Een anekdote trekt meteen de aandacht van de lezer. Bovendien is het voor een lezer vaak makkelijk te onthouden. De kans dat je blijft hangen in het geheugen van de recruiter is zo een stuk groter.  

5.     Afsluiten

Ook hier kan je prima kiezen voor een standaardzin. Bijvoorbeeld:

 Ik kom graag langs om mijn motivatie persoonlijk toe te lichten.

Het kan ook anders. Toen ik bij Artis solliciteerde ondertekende ik mijn brief met Marieke de Pieke (voor degenen die nooit in Artis komen, hun mascotte heet Artis de Partis).  

Niet mijn CV, maar deze afsluiting, was de reden dat ik werd uitgenodigd voor een gesprek.

6.     Redigeren

Tot slot ga je je eigen brief redigeren. Of je laat het doen. De beste manier om te redigeren is je brief hardop aan jezelf voor te lezen. Dan hoor je hoe het klinkt en weet je instinctief welke zinnen anders moeten. Dit werkt. Echt.

En als de tijd het toelaat: laat je brief dan een dagje liggen. De volgende dag zie je vaak haarscherp wat er anders moet.

Let ook op je schrijfstijl. Bij de woorden worden, zullen, kunnen, moet er een alarmbel afgaan. Bijna altijd kan je zinnen met deze woorden actiever opschrijven. Zie het verschil:

Ik zou graag in aanmerking willen komen voor deze functie.

Of

Ik kom graag in aanmerking voor deze functie.

Valkuilen

Creativiteit gebruiken in sollicitatiebrieven kan heel goed werken. Maar enorm gaan zitten broeden op iets creatiefs en dan uiteindelijk iets kiezen, omdat-het-zo-lekker-creatief is, werkt averechts. Dan ben je niet meer jezelf, maar iemand die heel erg zijn best doet om in de smaak te vallen.

Hetzelfde geldt voor de andere kant van het spectrum. Bij veel mensen heerst het idee dat een sollicitatiebrief heel formeel moet zijn. Voor sommige functies klopt dat inderdaad, maar ook dan kan je vlot schrijven. Een goede stelregel is: schrijf zoals je praat in een professionele setting.  

Dit brengt mij terug bij het begin: jezelf verkopen, doe je door jezelf te zijn. Het allerbelangrijkste is dat je jezelf herkent in je brief en dat je schrijft in een stijl die bij jou past. 

Succes!